ﺣﻤﯿﺪ ﻣﺤﻮی
ﮔﺎھﻨﺎﻣۀ ھﻨﺮ و ﻣﺒﺎرزه
81 اﮐﺘﺒﺮ 0102
ﺗﺄﻣﻼﺗﯽ درﺑﺎرۀ ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان
در ﻋﺮﺻۀ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ-ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ
و ﺣﺬف ﻓﺎﻋﻞ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪه
ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد، ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ
ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ آﻧﮫﺎ را در وﺑﻼﮔﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان و ﺟﮫﺎن« در ﺑﻼﮔﻔﺎ
ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮده ﺑﻮدم. در اﯾﻦ ﺟﺎ ھﻤﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﯽ آن ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮی در اﺻﻞ و اﺳﺎس
اﻧﺘﻘﺎدی آن اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻢ، ﻣﻮرد ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ و ﺑﺎزﻧﻮﯾﺴﯽ ﻣﺠﺪد ﻗﺮار داده ام.
اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﻠﯿﻼت ﻣﻦ از وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان ﺗﻌﻠﻖ
دارد.
در اﯾﻦ ﺗﺤﻠﯿﻼت ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺮﮐﺰی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از: ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻼﻗﯿﺖ
ھﻨﺮی، دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﺰاﺳﯿﻮن ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ھﻨﺮی در ﺑﻄﻦ
ﻣﺒﺎرزۀ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ در ﻋﺼﺮ ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ، اﺧﺘﻨﺎق، ﺑﮫﯿﻤﯿﺖ و ﺧﻼﺻﻪ در ﻋﺼﺮ »ﻣﺎﻗﺒﻞ
ﺗﺎرﯾﺦ«، ﺑﯽ ﺷﮏ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ
ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ از دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﻣﺮﮐﺰی در ﭘﯿﮑﺮۀ اﯾﻦ ﺗﺤﻠﯿﻼت اﺳﺖ.
در اﯾﻦ ﭼﮫﺎر ﭼﻮب، ﺗﻼش ﻣﻦ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤۀ ﻣﺘﻮﻧﯽ اﻗﺪام
ﻧﻤﺎﯾﻢ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ از دﯾﺪﮔﺎه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ زﻣﯿﻨﻪ ای ﺣﺎﺋﺰ
اھﻤﯿﺖ و ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
در آﯾﻨﺪۀ ﻓﮫﺮﺳﺖ ﮐﺎرھﺎﯾﯽ ﮐﻪ زﯾﺮ ﭘﺮﭼﻢ ﮔﺎھﻨﺎﻣۀ ھﻨﺮ و ﻣﺒﺎرزه اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ، و ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ
ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺎرھﺎﯾﯽ ﮐﻪ در دﺳﺖ اﺟﺮا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﮐﺎرھﺎی آﯾﻨﺪه ﺑﻪ اﻃﻼع ﻋﻤﻮم ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان
ﺧﻮاھﺪ رﺳﯿﺪ.
ﺗﻨﮫﺎ آﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﺎک اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺧﺎﺗﻤۀ ﺟﻨﮓ را دﯾﺪﻧﺪ.)اﻓﻼﺗﻮن(
ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮاندرﺻﺤﻨۀ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ
ﯾﺎﺣﺬف ﻓﺎﻋﻞ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪه
ﻓﺮاﺳﻮی »ﺳﯿﻨﻤﺎی ﺟﺎدوﯾﯽ اﯾﺮان« )اﺻﻄﻼﺣﯽ ﮐﻪ در ﻧﺸﺮﯾﺎت ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدهﺷﺪه اﺳﺖ( از اواﺧﺮ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز، و ﭘﺬﯾﺮش آن در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺳﯿﻨﻤﺎﻧﻈﯿﺮ ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ، ﺑﺮای ﻣﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮای دﻓﺎع از ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ آﮔﺎھﯽﯾﺎﻓﺘﻪ اﯾﻢ ، از دﯾﺪﮔﺎه درون ﻓﺮھﻨﮑﯽ و ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎلھﺎی ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ در رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ ﭘﯿﺮاﻣﻮن »ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان« دﺳﺖ ﮐﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﭘﺮﺳﺶﺑﺮای ﻣﺎ ﻣﻄﺮح ﮐﻨﺪ، و آن ھﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ : ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﯿﻠﯽ، ﭼﺮا در اﯾﻦ ده ﺳﺎلﮔﺬﺷﺘﻪ، ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان اﯾﻦ ھﻤﻪ در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺣﻀﻮر ﭘﯿﺪا ﮐﺮده، و ﭼﺮا ﺗﺎ اﯾﻦاﻧﺪازه در رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ؟رﺳﺎﻧﻪ ھﺎی ﺧﺎرﺟﯽ و ﺣﺘﯽ داﺧﻠﯽ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ، و ﮐﺘﺎﺑﮫﺎی ﻣﺘﻌﺪدی درراﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺳﺖ )از ﮐﺸﻮرھﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﯽاﻃﻼﻋﻢ(، و ﺣﺘﯽ داﻧﺸﮑﺪه ھﺎی ھﻨﺮی ﻧﯿﺰ از اﯾﻦ ھﻤﻪ ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪی در ﮐﻼس ھﺎیدرس ﺑﯽ ﻧﺴﯿﺐ ﻧﻤﺎﻧﺪﻧﺪ و در راھﺮوھﺎی داﻧﺸﮑﺪه ھﺎی ﻓﻠﺴﻔۀ ھﻨﺮ و ﺗﺂﺗﺮ و ﺳﯿﻨﻤﺎھﻤﻪ از ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان ﺣﺮف ﻣﯽ زدﻧﺪ … و ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﮫﺎ ﺷﮕﻔﺖ زده ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪﮐﻪ ﭼﺮا ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﯾﺮاﻧﯽ از اھﺪاء ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻮاﯾﺰی ﻧﻪ ﺗﻨﮫﺎ ﺧﺸﻨﻮد ﻧﯿﺴﺘﻢ ﺑﻠﮑﻪاﻇﮫﺎر ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ!
و ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ از ﻓﯿﻠﻢ ﯾﮏ ﺳﯿﻨﻤﺎﮔﺮ اﯾﺮاﻧﯽ را ﺑﺮﯾﺪﻧﺪ، ﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻪھﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ آﻣﺎده ﺑﺎش در آﻣﺪﻧﺪ، و ﮔﺰارش ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻓﯿﻠﻢ در رادﯾﻮ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﯽ اﺑﻌﺎد ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮی ﭘﯿﺪا ﮐﺮد، ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﯽﻓﺮاﻧﺴﻮی از آﻧﺘﻦ ھﻤﯿﻦ رادﯾﻮ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﯿﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر آﻣﺪﻧﺪ و ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ اﻋﻼمﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ – ﺧﻮب دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ – ﺗﺮﺟﻤﻪ از ﻣﻦ اﺳﺖ:
»ﻗﯿﭽﯽ ﮐﺮدن ﮐﺎر ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﺜﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎی ھﻨﺮﻣﻨﺪ را ﺑﺮﯾﺪه ﺑﺎﺷﯿﻢ«
وﻟﯽ ﻓﺮﯾﺎد ﺧﻨﺪه ھﺎی ﺗﻠﺦ ﻣﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﻟﯿﺪات ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ھﻨﺮی و رﺳﺎﻧﻪ ھﺎیھﻤﮕﺎﻧﯽ، وﻗﺘﯽ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺧﯿﺰد ﮐﻪ ھﻤﯿﻦ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻣﺪاﻓﻌﯿﻦ ھﻨﺮ و آزادی و دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽرا ﮐﻨﺎر ﻗﺼﺎﺑﺎن ھﻨﺮ و آزادی ﻣﯽ ﯾﺎﺑﯿﻢ…ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﻠﺦداﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ و ﺧﺼﻮﺻﺎ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و ھﻨﺮھﺎ و ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺗﻔﺎقداﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ھﻨﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ در داﻧﺸﮕﺎه ھﺎی ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺗﻼﻗﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ھﻤﯿﻦ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران رادﯾﻮ ار اف ای ﮐﻪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﭘﯿﺶ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺮ ﻃﺒﻞ رزم ﻋﻠﯿﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻣﯽ ﮐﻮﺑﯿﺪﻧﺪ، ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ در داﻧﺸﮕﺎه ھﺎی ﻓﺮاﻧﺴﻪ را ﺑﻪ ﻣﺴﺨﺮهﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ )اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ در ﺑﺨﺶ ھﺎی ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ وﺑﻼﮔﯽ ﺗﺤﺖ).ﻋﻨﻮان »داﺳﺘﺎ ﻧﮫﺎی ﻣﻦ و ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان« ﺷﺮح داده ام/http://interculturel.blogfa.comﮔﻮﯾﯽ ﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ در داﻧﺸﮕﺎه ھﺎی ﻓﺮاﻧﺴﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪانﻋﺎﻟﯽ ﻣﻘﺎم و ژﻧﯽ ﮐﻪ راھﯽ ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ، دارای اھﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﻧﺒﻮده اﻧﺪ، ورادﯾﻮ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﯿﺰ، ﺑﺎ اﯾﻦ ھﻤﻪ در ﻧﮫﺎﯾﺖ اﺳﺘﯿﺼﺎل ﺷﺎﯾﺪ،اﻋﻼم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ »ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺸﮑﻼت ﺟﮫﺎن ﺑﭙﺮدازﯾﻢ…«
ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖﺷﺎﺧﺺ ھﻨﺮی- ﺷﺎﺧﺺ ﺳﯿﺎﺳﯽ
ﻏﺎﻟﺒﺎ وﻗﺘﯽ رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ اﻋﻼم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﻼن ﺳﯿﻨﻤﺎﮔﺮ ﯾﺎ ھﻨﺮﭘﯿﺸﻪ در ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦﺑﺮﻧﺪۀ ﻧﺨﻞ ﻃﻼﯾﯽ ﺷﺪه و آن ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺪۀ ﺟﺎﯾﺰۀ اﺳﮑﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ، و ﮐﻮﺗﺎه ﺳﺨﻦ،وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺆﺳﺴۀ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪی ﺑﻪ ﻓﺮدی ﮐﻪ ھﻤﯿﻦ ﻣﺤﻔﻞ ﻗﺪرت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﺮده، ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﯿﻠﻢ، ﯾﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﮐﺘﺎب و ﻏﯿﺮه ﺟﺎﯾﺰه ای اھﺪاء ﻣﯽ ﮐﻨﺪ،دراﯾﻦ ﺻﻮرت اﺣﺘﺮام و ﺷﻮر و ھﯿﺠﺎن و ﮐﻨﺠﮑﺎوی ھﻤﮕﺎﻧﯽ را ﺑﺮ ﻣﯽ اﻧﮕﯿﺰد، و ﺑﻪ اﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ ﺷﺎھﺪ ﺻﻒ ﻃﻮﯾﻞ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮاﻧﯽ ھﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺟﻠﻮی ﺑﺎﺟۀ ﺳﯿﻨﻤﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ، و ﯾﺎ ﮐﺘﺎﺑﮫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﻧﺎن ﺑﮕﺖ از روی ﭘﯿﺶ ﺧﻮان ﮐﺘﺎﺑﻔﺮوﺷﯿﮫﺎ ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽﺷﻮد. وﻟﯽ اﯾﻦ ﺗﻮدۀ ﻋﻈﯿﻢ دوﺳﺘﺪاران ھﻨﺮ، ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﺣﺘﯽﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺷﺎن در اﯾﻦ ﺟﮫﺎن ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﻨﺪ، و ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ در ﻣﻔﮫﻮمﭼﻨﯿﻦ ﺟﻮاﯾﺰی ﮐﻨﺠﮑﺎوی ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، اﮔﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﻢ، ﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ
ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺳﺮو ﺻﺪاھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ اﻧﺘﺨﺎبﺑﮫﺘﺮﯾﻦ اﺛﺮ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ.
ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﺨﺘﺼﺮی را در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺿﺮوری داﻧﺴﺘﻢ و از ﭘﯿﺶ ﺑﺨﺎﻃﺮﺻﺒﺮ و ﺷﮑﯿﺒﺎﯾﯽ ﺧﻮاﻧﺸﮕﺮان اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺳﭙﺎﺳﮕﺬاری ﻣﯽ ﮐﻨﻢ.
ﻣﻮﺿﻮع ﺷﺎﺧﺺ ھﺎ و ﻗﻀﺎوت و ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮ ھﻨﺮی، اﻧﺪﮐﯽ از ﻣﻘﺎﻻت ﺟﺎری و ﺳﺎری وﮔﻔﺘﻤﺎن آﻣﺮاﻧۀ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻗﺪرت ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺮ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺟﺬاب ﺗﺮ اﺳﺖ. وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻗﺪرت ﺑﺮای اﺟﺮای ﻃﺮح ھﺎﯾﯽ ﮐﻪ دارﻧﺪ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﯾﮏ ﺟﺎﻧﺒﻪ ای ﺑﺮایآﺛﺎر ھﻨﺮی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ.
ﺣﺎل ﺑﺮای روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ، در اﯾﻦ ﺟﺎ اﻧﺪﮐﯽ از ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎیاﯾﺮان در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮم، و ﺑﻪ واﻗﻌۀ دﯾﮕﺮی از زﺑﺎن ھﺎﯾﻨﺮ ﻣﻮﻟﺮﻧﻮﯾﺴﻨﺪۀ ﻓﻘﯿﺪ آﻟﻤﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ :
ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ اھﺪای ﺟﺎﯾﺰۀ ﺳﯿﻨﻤﺎی اروﭘﺎ ﺑﻪ ﮐﺮﯾﺴﺘﻒ ﺷﮑﻠﻔﺴﮑﯽ ﺑﺮای ﻓﯿﻠﻢ »ﺗﻮ ھﺮﮔﺰﻧﺨﻮاھﯽ ﮐﺸﺖ«، ﮐﺎرﮔﺮدان ﺳﯿﻨﻤﺎ، زاﻧﻮﺳﯽ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﺎﻟﺒﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. او ﺧﯿﻠﯽﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰه ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﯿﻠﻤﺴﺎز ﻟﮫﺴﺘﺎﻧﯽ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، زﯾﺮاﻣﻔﮫﻮﻣﺶ اﯾﻦ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻟﮫﺴﺘﺎن ﺑﻪ اروﭘﺎ ﺗﻌﻠﻖ دارد و اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ در واﻗﻊﺑﺎ دو اروﭘﺎ روﺑﺮو ھﺴﺘﯿﻢ. ﯾﮑﯽ اروﭘﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺰاﻧﺲ ﺑﻮده و دﯾﮕﺮی اروﭘﺎﯾﯽ ﮐﻪدر رم رﯾﺸﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻟﮫﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺻﺮف ﮐﺎﺗﻮﻟﯿﺴﯿﺴﻢ ﺑﻪ اروﭘﺎی رﻣﯽ ﺗﻌﻠﻖ دارد،در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ روﺳﯿﻪ و ﺗﻤﺎم اروﭘﺎی ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺣﻮزۀ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺑﯿﺰاﻧﺲ ﺗﻌﻠﻖ دارد.ﻣﺮز ﺑﯿﻦ آﻧﮫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺎﯾﯽ در ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﺮط ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺄﻣﻞ درﺑﺎرۀ اروﭘﺎاﺳﺖ. ﺑﺴﯿﺎری از ﺳﻮء ﺗﻔﺎھﻤﺎت ﺑﯿﻦ ﺷﺮق و ﻏﺮب از ﻋﺪم آﮔﺎھﯽ از اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﺑﺤﺜﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﭘﯿﺮاﻣﻮن اروﭘﺎ ﺟﺮﯾﺎن دارد ﺻﺮﻓﺎ اﻗﺘﺼﺎدیﺳﺖ. ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺟﻤﮫﻮری ﺧﻮاھﺎن ﺑﺎ ﺷﻌﺎر »ﻣﺮگ ﺑﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ھﺎ« ﺑﻪ ﻣﻨﺼۀ ﻇﮫﻮررﺳﯿﺪﻧﺪ، از ﻣﻔﮫﻮم اروﭘﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻮﺳﯿﺲ ھﺎﯾﯽ را ﺑﻪ آﻟﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺑﻔﺮوﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﺻﻠﯽ و راﯾﺞ اﺳﺖ.«
از اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻪ درس ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﻟﺒﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮای ﻣﺒﺤﺚ ﺷﺎﺧﺺ و داوری اﺛﺮ ھﻨﺮی درزﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﯿﺎﻣﻮزﯾﻢ : ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺄﻣﻞ در ﻣﻔﮫﻮم اھﺪاء ﺟﺎﯾﺰه ﺑﻪ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ھﺎﯾﻨﺮ ﻣﻮﻟﺮ ﻓﻘﯿﺪ، ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ رﻧﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ھﻤﯿﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮای اھﺪاء ﺟﺎﯾﺰه ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ ﻧﯿﺰﺻﺎدق اﺳﺖ، وﻟﯽ ﮐﺪام؟
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﺎﻟﻢ ﺳﯿﻨﻤﺎ اﺧﯿﺮا ﺷﺨﺼﯿﺖ دﯾﮕﺮی ﺻﺤﻨۀ رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ را ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺧﻮدش ﺑﻪھﯿﺠﺎن واداﺷﺘﻪ، ﻧﺎم اﯾﻦ ﺷﺨﺼﯿﺖ ھﻨﺮی ﮔﻠﺸﯿﻔﺘﻪ ﻓﺮھﺎﻧﯽ اﺳﺖ. اﺧﯿﺮا در ﯾﻮﺗﻮبﻗﻄﻌﻪ ای را دﯾﺪم ﮐﻪ ﻋﺒﺪاﻟﮑﺮﯾﻢ ﻻھﯿﺠﯽ دﺑﯿﺮ ا ّل ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﮐﻨﻔﺪراﺳﯿﻮن ﻣﺪاﻓﻌﯿﻦوﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ھﻤﺮاه ﺑﺎ او و دو روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر ﻓﺮاﻧﺴﻮی درﺑﺎرۀ ﻣﺸﮑﻼت زﻧﺎن دراﯾﺮان و ﺳﭙﺲ وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﯾﺮان ﺣﺮف ﻣﯽ زدﻧﺪ. ﺣﻀﻮر اﯾﻦ دﺧﺘﺮ ﺧﺎﻧﻢﻣﻠﻮس ﻧﯿﺰ در ﺳﯿﻨﻤﺎی ھﺎﻟﯿﻮود ﻣﻌﻨﯽ دار اﺳﺖ، ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﻀﻮر او در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ھﻢ
ﻣﻌﻨﯽ دار اﺳﺖ )ﭼﻮن ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ﮐﻪ اﻻن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد، اﻃﻼع دﻗﯿﻘﯽﻧﺪارم(. ا ّﺎ ﮐﺪام ﻣﻌﻨﯽ؟ﻣ
ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻋﺮﺻۀ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ)…ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ(
اﺧﯿﺮا ھﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻓﯿﻠﻢ ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ در ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ )7002(، در رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ ﺷﺎھﺪاﻧﺘﺸﺎر ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪدی ﭘﯿﺮاﻣﻮن اﯾﻦ واﻗﻌۀ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﻮدﯾﻢ، وﻟﯽ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻢ در اﯾﻦﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﻧﮕﺎه ﺗﺎزه ای ﺑﻪ اﯾﻦ واﻗﻌۀ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﯿﺎﻧﺪازﯾﻢ.
ﺗﻼش ﻧﻘﺪ ﻣﻦ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﮔﺰارش و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﻄﻮط اﺻﻠﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد. ﺑﺮایﮔﺸﺎﯾﺶ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ، ﺿﺮوری ﻣﯽ داﻧﻢ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ از ھﻤﻪ آن ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻨﯿﺎدی را ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ازاﯾﻦ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدم دوﺑﺎره ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻢ : ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﯾﺎ در ﻓﻀﺎی ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟ )اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﻪ ﺗﻨﮫﺎ ﺳﯿﻨﻤﺎی رﺳﻤﯽاﯾﺮان را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻠﮑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺧﺎرج ﮐﺸﻮر ﻣﺜﻞ »ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« ﺑﺎﺟﺸﻨﻮاره ھﺎﯾﺶ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد( ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺮﺳﺸﯽ ﺑﯽ ﮔﻤﺎن ﻣﺎ را ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶﺑﺎ ﻣﻔﮫﻮم ﻓﯿﻠﻢ »ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺰﺋﯽ از ﯾﮏ ﮐّﯿﺘﯽ ﮐﻪ ھﻮﯾﺖ آن ھﻨﻮز ﭼﻨﺪانﻠروﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ _ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاھﯿﻢ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را روﺷﻦ ﮐﻨﯿﻢ – )ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻔﮫﻮمﺟﺎﯾﮕﺎه ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ( آﺷﻨﺎ ﺧﻮاھﺪ ﺳﺎﺧﺖ.
از زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ وارد ﺣﻮزۀ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ، در اﯾﻦ ﺟﺎ ﯾﻌﻨﯽ »ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ« ﯾﺎ»ﻓﺮا ﻓﺮھﻨﮕﯽ« ﻓﻮرا ﺑﺎ ﯾﮏ ﮐّﯿﺖ ﺳﺮو ﮐﺎر ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ. روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درک اﯾﻦﻠﮐّﯿﺖ ﺗﻨﮫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻤﺎم ﺟﺰﺋﯿﺎت آن اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد.ﻠ
وﻟﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻ ھﺮﯾﮏ از ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﻧﯿﺖ ﻣﺎ ا زﯾﺮرﺳﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﮐﻠﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آن راﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان و ﺟﮫﺎن ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﻢ.
اﮔﺮ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ اﯾﻦ ده ﯾﺎ دوازده ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ، ﻃﺒﯿﻌﺘﺎاﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ھﺮﯾﮏ از ﻣﺎ ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا اﺳﺎﺳﺎ ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮانﺗﻘﺮﯾﺒﺎ از ﺳﺎل 5991 ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻮ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮ ﺟﻨﺠﺎل در ﻓﻀﺎی ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ؟ و ﺳﯿﻞ ﺟﻮاﯾﺰ و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﺧﺎرج ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎد ؟ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ وﺿﻊ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﯿﺪان دار و ﻣﻈﮫﺮ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان در
ﺟﻮاﻣﻊ و ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻣﻄﺮح ﺷﺪ. ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﻔﮫﻮمﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان و ﻣﻔﮫﻮم ﻋﻤﯿﻖ ﻓﯿﻠﻢ ھﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ »ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ« در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦﭘﺮﺳﺸﯽ ﻧﮫﻔﺘﻪ اﺳﺖ.
ﭘﯿﺶ از ھﻤﻪ در ﻣﻮرد ﺳﯿﻨﻤﺎ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ھﻨﺮ ھﻔﺘﻢ در واﻗﻊ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺼﯽاز ﺟﻤﻠﻪ ھﻨﺮھﺎﯾﯽ ﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ھﻤﻪ ھﻨﺮ اﺳﺖ و اﺛﺮ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ واﻗﻌﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺛﺮ ھﻨﺮی ﻣﻄﺮح ﺷﻮد، در ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎدر ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ. زﯾﺮا ﺳﯿﻨﻤﺎﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ھﻨﺮ ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ، ﯾﮑﯽ از ﺻﻨﺎﯾﻊ، و دﻗﯿﻖ ﺗﺮ ﺑﮕﻮﯾﻢ، درﺑﺨﺶ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺣﺘﯽ در ﮐﺸﻮری ﻣﺜﻞ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪۀ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﮐﻪﺻﻨﻌﺖ ﺳﯿﻨﻤﺎ از ﺻﻨﻌﺖ اﺗﻮﻣﻮﺑﯿﻞ ﺳﺎزی ﻧﯿﺰ ﻣﮫﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ.
در ﺛﺎﻧﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﯿﻨﻤﺎ در ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ای ﺗﺠﺎرﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ )ﯾﮏ( ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺘﯽ و )دو( ﺷﺒﮑۀ ﺑﯿﻦای ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﯾﮏ ﻓﯿﻠﻢ اﺧﺘﺼﺎصﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دھﺪ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ، )ﺟﮫﺎر(ﻧﻘﺶﺗﻮﻟﯿﺪی ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ
از اﯾﻦ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺷﻤﺮدﯾﻢ ﺑﻪ زودی ﺟﮫﺖ درک ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻣﺤﺎﻓﻞﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﻟﺒﯽ ﺧﻮاھﯿﻢ رﺳﯿﺪ. ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای در ﺗﻌﻠﻖ ﺗﻤﺎم وﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﯾﺮان و ﺟﮫﺎن اﺳﺖ)ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ھﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﯿﺰ درھﻤﯿﻦ راﺑﻄﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ( .
ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب! ﻧﮑﺘﻪ ﺑﻌﺪی اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی ﺳﯿﻨﻤﺎﺗﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ،ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮھﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯽ و ﯾﺎ ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﯾﺮاﻧﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ای ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﻓﺮھﻨﮕﯽ را ﺑﻪﻋﮫﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ زﯾﺮ ﺑﻨﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪی آن در اﯾﺮان ﺑﺎ ﻓﻘﺪان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﮫﯽ روﺑﺮوﺳﺖ، ﺑﻪاﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ اﯾﺮان ھﻨﻮز ﻓﺎﻗﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﯿﻨﻤﺎﺳﺖ.
ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ، ﯾﮏ ﻧﮑﺘۀ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﮫﻢ دﯾﮕﺮ را ھﻢ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ، و آن ھﻢ اﯾﻦ اﺳﺖﮐﻪ )ﭘﻨﺞ( ﻓﺮھﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯽ، اﺳﺎﺳﺎ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺿﺪ ﺗﺼﻮﯾﺮ و ﺿﺪ ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ اﺳﺖ، و اﺻﻞ واﺳﺎس اﯾﻦ ﺿﺪﯾﺖ ﻧﯿﺰ از ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ در ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺧﺪا آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد. و ﺷﺎﯾﺪ ﻧﻮعﻓﯿﻠﻢ ھﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﯽ ﺟﮫﺖ ﻓﯿﻠﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺸﺪه – و ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﺗﻤﺎم ﺗﻼشھﺎی ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ – راﺑﻄۀ ﻋﻤﯿﻖ ﺧﻮد را در ﺧﺼﻮﻣﺖ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮ و ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ ﺣﻔﻆ ﮐﺮده اﺳﺖ.
ﻣﺎ ﺗﺎ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ و ﻋﻨﺎﺻﺮی را ﮐﻪ ﺟﮫﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻤﺎن ﻧﯿﺎزداﺷﺘﯿﻢ ﺟﻤﻊ آوری ﮐﺮدﯾﻢ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ھﻨﻮز ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﭙﺮدازﯾﻢ ﺗﺎ اﺑﺰارﮐﺎر ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﯿﻢ.
)ﭘﻨﺞ( ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در زﻣﯿﻨۀ ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ ﯾﺎ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﺰاﺳﯿﻮن ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮاﺳﺖ ﮐﻪ در واﻗﻊ ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﺺ ھﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ – اﻟﺒﺘﻪ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻦ – ﮐﻪ درﺑﺮرﺳﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪات و ﺣﻮزه ای ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. و دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﻧﻪ ﺑﻪﻣﻔﮫﻮم ﺗﺮدﯾﺪ آﻣﯿﺰی ﮐﻪ ﮔﺎھﯽ )ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺳﻮﺳﯿﺎل دﻣﻮﮐﺮات ھﺎ( ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ » ﺑﺮای اﮐﺜﺮﯾﺖﯾﺎ ﺑﺮای ﺟﻤﻊ ﮐﺜﯿﺮی از ﺷﮫﺮوﻧﺪان و اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ« ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﮫﻮم ﺣﻖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ھﺮ ﯾﮏ ازﺷﮫﺮوﻧﺪان از آﻣﻮزش و ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ و ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮای ھﻤﮕﺎن.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺻﻨﻌﺖ و ھﻨﺮ ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮدﯾﻢ، در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮﺳﯿﻨﻤﺎ ) و ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺗﺂﺗﺮ( در ھﯿﭻ ﮐﺸﻮری ﺣﺘﯽ در ﮐﺸﻮرھﺎی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘۀ ﺻﻨﻌﺘﯽ
ﻧﯿﺰ، دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﻧﯿﺴﺖ. روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان در رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ، درﻋﺮﺻﻪ ای اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ھﯿﭻ ﻋﻨﻮان دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﻧﯿﺴﺖ. ﻏﺮب ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داریاﺳﺎﺳﺎ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺻﺎﺣﺒﺎن اﻣﺘﯿﺎز اﺳﺖ. اﺗﺤﺎد اﯾﻦ ﻏﺮب ﻧﯿﺰ ﯾﺎ ﻃﺒﻘۀ ﺑﻮرژوازی ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﮔﺮ وواﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در واﻗﻊ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد آﻧﮫﺎ در ﮐﺸﻮرھﺎی ﺣﺎﺷﯿﻪ ای ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﻣﺎ ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮی را ﮐﻪ ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﯽ ﻧﯿﺎزداﺷﺘﯿﻢ، ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ، ﺟﻤﻊ آوری ﮐﺮدﯾﻢ.
در ﻧﺘﯿﺠﻪ، ﻣﻔﮫﻮم ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﺮان ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﺪو ﺣﺘﯽ ﺟﺎﯾﺰه ﺑﮕﯿﺮد وﻟﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺮط ﮐﻪ واﺑﺴﺘۀ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
در اﯾﻦ ﺟﺎ ﻣﺸﺎھﺪه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه واروﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪاﯾﻦ ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در واﻗﻊ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪۀ ﻏﺮب ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ اﯾﺮاﻧﯽ ھﺎ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ، ﺗﺤﺖ ﭼﻪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﯿﻢ.
ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺸﻮری ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ ﺟﮫﺎﻧﯽﺑﺎﺷﺪ. و روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻘﯿۀ ﻋﻨﺎﺻﺮی ﮐﻪ در ﻣﻔﮫﻮم ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان ﺷﺮﮐﺖ دارﻧﺪھﻤﺎن ﺷﺎﺧﺺ ھﺎی ﺟﺎﻣﻌۀ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺳﺖ. ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ ھﻨﺮﻣﻨﺪھﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﺪود ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺗﻤﺎم اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪ ھﻨﺮی و ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در اﺧﺘﯿﺎر آﻧﮫﺎ ﺑﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ ھﻨﺮﻣﻨﺪی درﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ، زﯾﺮا ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻮدن ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﻣﻮاردی ﮐﻪﺑﺮﺷﻤﺮدﯾﻢ، اﻓﺮاد ﻧﻘﺶ ﺣﺎﺷﯿﻪ ای ﺧﻮاھﻨﺪ داﺷﺖ. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮدی ھﻨﺮ اﯾﻦﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد را ﺣﺬف ﮐﻨﺪ. و اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ را ھﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎد آور ﺷﻮم ﮐﻪ آدورﻧﻮ و ھﻮرﮐﮫﺎﯾﻤﺮدر ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﮐﻪ از ﺗﻔﺮﯾﺤﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯾﮏ اراﺋﻪ ﻣﯽ دھﻨﺪ، ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽرﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺗﻤﺎم زﻧﺠﯿﺮ ﺗﻔﺮﯾﺤﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ )ﺳﯿﻨﻤﺎ( در واﻗﻊ در ﺟﮫﺖ »ﺗﻮﻗﻒ اﻧﺪﯾﺸﻪ «ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ دﻻﯾﻞ ھﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ھﻤﯿﺸﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﺮده ام ﮐﻪ ھﯿﭻ ﺗﻔﺎوتﻣﺎھﻮی ﺑﯿﻦ ﺑﯿﻨﺶ ﺑﻦ ﻻدن و ﺑﻨﯿﺎد ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ وﺟﻮد ﻧﺪارد.
و ﺑﯽ ﺟﮫﺖ ھﻢ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان ﺟﺎﯾﺰهاھﺪاء ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ، در ﺳﺎل 5991 ، ھﻤﺰﻣﺎن ﭘﮋوھﺶ ھﺎی داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ را درداﻧﺸﮕﺎه ھﺎی ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﭘﺎﯾﻤﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﯿﺰ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻧﯿﺰ ﺳﺮﻗﺮار ﻣﻼﻗﺎت ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد.
و اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ ﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻓﺴﺘﯿﻮال ﮐﻦ و دﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻮی از ﻃﺮﯾﻖرادﯾﻮ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﯽ درﺑﺎرۀ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻓﯿﻠﻢ ھﺎی اﯾﺮاﻧﯽ در اﯾﺮاناﻇﮫﺎر و اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻧﻘﺶ ﻓﺮد ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﯾﺎ ﻓﺮدی ﮐﻪ داوﻃﻠﺐ ﺟﮫﺎن ھﻨﺮ اﺳﺖ، درﺧﺼﻮص ﻋﺎﻟﻢ ﺳﯿﻨﻤﺎ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺟﺎزه ﻣﯽ دھﺪ ﺗﺎ آن را ﺣﺬف ﻓﺎﻋﻞھﻨﺮی )ﺳﻮژه( ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﯿﻢ. ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺬﻓﯽ ﺑﯽ ﮔﻤﺎن ﻣﺎ را ﺑﺎ ﻣﻀﻤﻮن »ﺷﺮق ﺷﻨﺎﺳﯽ«ﻏﺮب – ﺑﺨﺼﻮص در ﻗﺮاﺋﺖ آﺛﺎر ادوارد ﺳﻌﯿﺪ – ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﺳﺎزد. ﺣﺎل ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺴﯿﺎرﺟﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﻏﺮب اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ ﺑﺎ ﺣﺬف ﻓﺎﻋﻞﺷﺮﻗﯽ )و ﻏﺮﺑﯽ( در ﺣﺬف ﺧﻮدش ﻧﯿﺰ ﻧﻤﯽ ﮐﻮﺷﺪ؟
ﻓﯿﻠﻢ »ﭘﺮﺳﭙﻮ ﻟﯿﺲ« ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﺑﯽ ھﯿﭻ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﯿﻠﻢ اﯾﺮاﻧﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه،اﯾﺎ در واﻗﻊ ﻧﻘﻄۀ اوج ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻔﮫﻮﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ؟ در ﻧﻘﺪھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن در ﻧﺸﺮﯾﺎتاﻧﺘﺮﻧﺘﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺧﻮاﻧﺪه ام، ﮔﺎھﯽ اوﻗﺎت دﯾﺪه ام ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﻓﯿﻠﻢ را ﺑﻪ ﻣﺮﺟﺎنﺳﺎﺗﺮاﭘﯽ ﻧﺴﺒﺖ داده اﻧﺪ : »ﻣﺮﺟﺎن ﺳﺎﺗﺮاﭘﯽ ﻓﯿﻠﻢ ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ را ﺳﺎﺧﺖ…« و ﯾﺎ
ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ از اﯾﻦ دﺳﺖ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺠﺰ داﻣﻦ زدن ﺑﻪ از ﺧﻮد ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﯽﺧﺼﻮﺻﺎ ﻧﺰد ﻧﺴﻞ ﺟﻮان ﮐﻪ از ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﮐﺎر ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﺟﮫﺎن ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﯽ اﻃﻼع ھﺴﺘﻨﺪ.
ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﭼﻨﯿﻦ ادﺑﯿﺎﺗﯽ ھﺴﺘﯿﻢ، زﯾﺮا در ھﯿﭻ ﮐﺠﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺣﺘﯽ درراﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﺮد ﺷﺎﺧﺼﯽ ﻣﺜﻞ ﺑﺮﺗﻮﻟﺖ ﺑﺮﺷﺖ، ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ھﺎ ﺷﺎم ﺷﺐ و اﺟﺎره ﺧﺎﻧۀﺷﺎن را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ، و ھﺰﯾﻨۀ »ﺑﺮﻟﯿﻨﻪ آﻧﺴﺎﻣﺒﻞ« )ﻧﺎم ﺗﺂﺗﺮ ﺑﺮﺗﻮﻟﺖ ﺑﺮﺷﺖ( ازﮐﺠﺎ ﺗﮫﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﻤﻮﻧۀ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺗﺮ آن در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر، ﺗﺂﺗﺮ درﯾﭽﻪ اﺳﺖ، ﮐﻪ…»ﻧﯿﻠﻮﻓﺮ ﺑﯿﻀﺎﯾﯽﺑﻨﯿﺎﻧﮕﺬار ﺗﺂﺗﺮ درﯾﭽﻪ…« ﻋﺠﺐ!
وﻟﯽ ﭘﺮﺳﺶ اﯾﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دﯾﮕﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺮﺟﺎن ﺳﺎﺗﺮاﭘﯽ»ﻓﯿﻠﻢ ﺑﺴﺎزﻧﺪ« و ﯾﺎ ﻣﺜﻞ ﺧﺎﻧﻢ ﻧﯿﻠﻮﻓﺮ ﺑﯿﻀﺎﯾﯽ در آﻟﻤﺎن »ﺗﺂﺗﺮ ﺑﻨﯿﺎن ﮔﺬاری« ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ و درﺳﺮﺗﺎ ﺳﺮ ا روﭘﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰاری ﻧﻤﺎﯾﺶ اﻗﺪام ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ و ﭼﻨﺪ ﺗﺎ رﻣﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻞ رﻣﺎن ﺧﺎﻧﻢ آذرﻧﻔﯿﺴﯽ ﻗﺮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ 23 زﺑﺎن دﻧﯿﺎ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﺷﻮد؟
وﻟﯽ ﻧﮑﺘۀ ﺟﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ در ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ھﺎی رﺳﺎﻧﻪ ای ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﻨﯿﻢ اﺗﺤﺎد وھﻢ ﭘﯿﻤﺎﻧﯽ و ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ھﺎی اﯾﺮاﻧﯽ و ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﻘﺪﯾﻦ رﺳﻤﯽ روی ﻣﻮﺿﻮعﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ھﻨﺮی در ﻋﺮﺻۀ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺖ.
زﯾﺮا ھﺮ دو ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ واﻗﻌﻪ ای، ﻧﻈﯿﺮ ﻓﯿﻠﻢ ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ، از دﯾﺪﮔﺎه ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻧﮕﺎه ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
ﮔﺎھﻨﺎﻣۀ ھﻨﺮ و ﻣﺒﺎرزه
ﺗﻨﮫﺎ آﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﺎک اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺧﺎﺗﻤۀ ﺟﻨﮓ را دﯾﺪﻧﺪ.)اﻓﻼﺗﻮن(
ﮔﺎھﻨﺎﻣۀ ھﻨﺮ و ﻣﺒﺎرزه
ﻧﻘﺪی درﺑﺎرۀ»اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ«
اﺧﯿﺮا» اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« اﻋﻼﻣﯿﻪ ای ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮده و اﻋﻼم داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦھﺸﺘﻢ ﺗﺎ ﯾﺎزدھﻢ آورﯾﻞ 0102 ھﺸﺘﻤﯿﻦ» ﺟﺸﻨﻮارۀ ﺳﯿﻨﻤﺎی اﯾﺮان در ﺗﺒﻌﯿﺪ« را درﭘﺎرﯾﺲ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. و اﯾﻦ ﺑﺎر ﭼﻨﺎن ﮐﻪ در زﯾﺮ ﻋﻨﻮان ﺑﺮگ اﻧﺘﺮﻧﺘﯽ اﻋﻼﻣﯿﻪ ﻣﺸﺎھﺪهﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ، »اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ ﺗﺒﻌﯿﺪ« اﯾﻦ ﺟﺸﻨﻮاره را ﺑﻪ ») ﺗﻤﺎم زﻧﺎن آزادﯾﺨﻮاه ﺟﮫﺎن(«.اھﺪاء ﮐﺮده اﺳﺖ.
وﻟﯽ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠﺘﯽ اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ ھﺪﯾۀ ﺧﻮد را در ﭘﺮاﻧﺘﺰ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی و ﺑﻪ ﭘﯿﺸﮕﺎه ﺑﺎﻧﻮان آزادی ﺧﻮاه ﺟﮫﺎن اھﺪاء ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟
ﻣﻮﺿﻮع »اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎﯾﺶ در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر و ﺑﻪ وﯾﮋه در ﺳﻄﺢﭘﺎرﯾﺲ ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ در ﻣﺒﺤﺚ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﯾﻌﻨﯽ ﯾﮑﯽ ازﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﮐﺰی ﮐﻪ ھﻤﻮاره در ﺑﺮرﺳﯽ ھﺎی ﮔﺎھﻨﺎﻣۀ ھﻨﺮ و ﻣﺒﺎرزه از اھﻤﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ھﺴﺖ.
ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﮐﺎرھﺎ و ﻓﻘﺪان اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن درھﺎی ﭼﻨﯿﻦﻣﺤﺎﻓﻠﯽ )ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺧﺘﻨﺎق و ﺗﺮورﯾﺴﻢ ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ﺑﺎﻧﺪ ﺑﺎزی ﮐﻪ در ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺤﺎﻓﻞﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻣﻮج ﻣﯽ زﻧﺪ(، ھﻨﻮز در وﺑﻼگ »ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﯾﺮان و ﺟﮫﺎن« ﮐﻪ ﺑﻪﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﺛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﮫﺎی ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ھﻨﺮی در ﻋﺮﺻۀ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ اﺧﺘﺼﺎصدارد، ﻣﻄﻠﺐ ﺷﺎﯾﺎن ﺗﻮﺟﮫﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻧﺠﻤﻦ و ﯾﺎ ﻧﻈﺎﯾﺮ آنﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﮑﺮده ام.
ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﻣﻦ ھﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ اﯾﻦ ﺟﺸﻨﻮاره ھﺎ را ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻪای ﮐﻮﺗﺎه، ﻧﻈﯿﺮ ھﻤﯿﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ، ﺑﺪرﻗﻪ ﮐﺮده ام و ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ ﺟﮫﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻧﺠﻤﻦ ودﯾﮕﺮ ﺷﮫﺮوﻧﺪان اﯾﺮاﻧﯽ ﭘﺎرﯾﺲ ﯾﺎدآوری ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺛﺮ ھﻨﺮی و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎیھﻨﺮی و ﻓﺮھﻨﮕﯽ در ﺳﻄﺢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺎده ای ﻧﯿﺴﺖ، و ھﺮﮔﺰ ﺗﺼﻮر ﻧﮑﻨﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع و ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ھﻨﺮ و دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ و آزادی ﺑﯿﺎن و آزادیدﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ رﺳﺎﻧﻪ ھﺎ و آﻣﻮزش ھﻨﺮی را ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺒﻌﯿﺪﯾﺎن ﺧﻮش ذوق و ﻧﺎﺑﻐﻪ وﻧﺴﺒﺘﺎ ﭘﺮ درآﻣﺪی ﺣﻞ ﺷﺪه ﺑﺪاﻧﻨﺪ و ﺗﺼﻮر ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﮫﺎ ھﻤﯿﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﮐﻪﺟﻤﮫﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﻮد ﺗﺎ ھﻨﺮ درﺗﺒﻌﯿﺪﯾﺎن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ وﻃﻦ ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ وﺑﺨﻮاھﻨﺪ واﻗﻌۀ ﻧﻮﯾﺪ ﺑﺨﺶ آزادی ﺷﺎن را ﺟﺸﻦ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺸﮕﺎمو آزادی ﺧﻮاه در دﻓﺘﺮ ﺗﺎرﯾﺦ ﺛﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪ.
»اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« در واﻗﻊ، در ﺗﺒﻌﯿﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪﯾﺎن در ﺳﺮزﻣﯿﻦﻣﻮﻋﻮد ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ، ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ آذر ﻧﻔﯿﺴﯽ ھﺎ و ﮔﻠﯽ ﺗﺮﻗﯽ ھﺎ و ﻧﻈﺎﯾﺮآﻧﮫﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﻮﻋﻮد ﺧﻮدﺷﺎن رﺳﯿﺪه اﻧﺪ و ﻣﻼﻟﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺰ دوری ﺷﻤﺎ.
ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ، ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﻓﺮﺻﺖ و اﻣﮑﺎن آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی اﯾﻦ اﻧﺠﻤﻦ و ھﻮﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﯿﺎﺳﯽ وﻃﺒﻘﺎﺗﯽ …و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن آﻧﮫﺎ و ﺑﻨﺪھﺎﯾﯽ ﺑﭙﺮدازﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺤﺎﻓﻠﯽ را از ﯾﮏ ﺳﻮ ﺑﻪﮐﺸﻮرھﺎی ﺟﻨﺎﯾﺖ ﮐﺎر و ﺑﺮﺑﺮﯾﺖ اروﭘﺎ و آﻣﺮﯾﮑﺎ و از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﻮرژوازی ﻋﻘﯿﻢ وﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﮔﺮ و ﮐﺎر ﭼﺎق ﮐﻦ اﯾﺮان ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ زﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﻓﮫﺮﺳﺖ وار ﺑﻪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﭼﻨﺪاﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﻢ.
از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺎ، آزادی ﺧﻮاھﯽ ﻧﺰد اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ، ﭘﯿﺶ از ھﻤﻪ روی ﻣﺤﻮر ﻧﻮعﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺻﻠﯽ اش ﯾﻌﻨﯽ ﺳﯿﻨﻤﺎ، دﭼﺎر ﺗﺰﻟﺰل ﻣﯽ ﺷﻮد زﯾﺮا ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﺗﮑﯿﻪ دارد ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻤﺘﺮ از دﯾﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی ھﻨﺮی » دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﺰﺑﻞ« اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎیﺗﺂﺗﺮی اﯾﻦ اﻧﺠﻤﻦ را ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎدآور ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﺸﻤﻮل ھﻤﯿﻦ ﻧﻘﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد. در ھﯿﭻﮐﺠﺎی دﻧﯿﺎ، ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﺗﺂﺗﺮ ﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﻨﺮی دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﻧﺒﻮده و ﻧﯿﺴﺖ. زﯾﺮا ﭼﻨﺎن ﮐﻪﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﯿﻢ، ﮐﻪ ﺳﯿﻨﻤﺎ ﭘﯿﺶ از ھﻤﻪ ﯾﮑﯽ از ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﻮده و از ﺟﻤﻠﻪ ﺻﻨﺎﯾﻊﺳﻨﮕﯿﻦ اﺳﺖ.
و ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺿﺮورت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و ﺳﭙﺲ ﺷﺒﮑۀ ﺗﺠﺎرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻓﯿﻠﻢ ﺑﺪانھﺎ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ، اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﺎزل ﺗﺮی ﺗﺂﺗﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮانﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ در ﺟﮫﺎن ھﻨﺮ ﻣﺮدود ﻣﯽ ﺳﺎزد.
ﯾﮑﯽ از ﻧﮑﺎت ﻣﮫﻢ و ﻣﺒﮫﻢ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ »اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« ﻧﯿﺰ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ھﻤﯿﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺗﺠﺎرﺗﯽ و ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، و ﻣﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ھﻤﻪ از ﻣﻨﺸﺄ ﺑﻮدﺟﻪ ھﺎ وﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ھﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آﻧﮫﺎ در ﺗﺒﻌﯿﺪ ﻣﻄﻠﻊ ھﺴﺘﯿﻢ.
ﻧﮑﺘۀ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﻄﺮح ﮐﻨﯿﻢ، ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺸﺨﯿﺺ ھﻮﯾﺖ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽﯾﮏ اﻧﺠﻤﻦ و ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن و ﻧﮫﺎد اﺳﺖ.
اﻧﺠﻤﻦ و ﺳﺎزﻣﺎن و ﻧﮫﺎد ﺑﻮرژوا ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﺣﺘﯽ ﻧﮋادی و ﻣّﯽﻠﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ھﯿﭻ ﮔﺎه ﺑﻪ اﻣﻮر آﻣﻮزﺷﯽ و ﺗﺸﻮﯾﻖ و اﯾﺠﺎد اﻣﮑﺎن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺮایﺷﮫﺮوﻧﺪان ﺗﻮﺟﮫﯽ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دھﺪ و ﺗﻨﮫﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺗﮑﯿﻪ دارد. ﯾﻌﻨﯽﮐﺎری ﺑﻪ ﺿﺮورت ھﺎی آﻣﻮزﺷﯽ و ﻣﺎدی ﺑﺮای ﻋﻤﻮم ﻧﺪارد وﻟﯽ از ﻋﻤﻮم در ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺑﯿﺴﺖ دﻗﯿﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﺑﻠﯿﻂ ﺧﺮﯾﺪاری ﺷﺪه در ﻣﺤﻞﻧﻤﺎﯾﺶ ﺣﻀﻮر ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺜﻞ ﺑﺮه ھﺎی ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪه ﺷﺎھﺪ ھﻨﺮﻧﻤﺎﯾﯽ ژﻧﯽ ھﺎی ﺟﮫﺎن
ھﻨﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز »اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« ﺗﻄﺒﯿﻖدارد.
اﻟﺒﺘﻪ ھﻮﯾﺖ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮھﻨﮓ ﺣﺎﮐﻢ ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺮھﻨﮓ ﺑﻮرژواﯾﯽ و ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ درﻋﺮﺻۀ ﻧﻘﺪ آﺷﮑﺎر ﮔﺮدد. ﻗﻮم ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎدھﺎی ﻗﺪرت و اﻋﺘﺒﺎر اﻗﺘﺪارﮔﺮاﯾﺎﻧۀ ﻧﮫﺎدھﺎﯾﺶﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺪ در ذھﻦ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ و ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ آن ﻧﻘﺪ آﻣﺮاﻧﻪ اﺳﺖ.ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﻧﯿﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ھﻨﺮی اﯾﺮاﻧﯿﺎن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ازﻧﻘﺪھﺎی ﻣﻦ ﮔﺮﯾﺰاﻧﻨﺪ.
ﻧﮑﺘۀ ﺑﻌﺪی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺠﻤﻦ ھﺎﯾﯽ در ﺳﻄﺢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﻋﺮﺻۀ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﻋﻤﻠﮑﺮدھﺎی ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺠﻤﻦ ھﺎﯾﯽ در اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪﻧﮫﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ای از آزادی ﺑﯿﺎن در ﮐﺸﻮری ﻧﻈﯿﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪﻣﻄﺮح ﮔﺮدد، و ﻣﺪﻋﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ آزادی در ﺣﺪی ﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺟﺸﻨﻮاره ﺑﺮﮔﺰار ﮐﻨﯿﻢ. در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻧﯿﻠﻮﻓﺮ ﺑﯿﻀﺎﯾﯽﺟﺬﺑۀ ﺧﺎﺻﯽ دارد زﯾﺮا او ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺪ: »ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻏﺮب ھﺴﺘﯿﻢ و ﺑﻪ آزادی دﺳﺖﯾﺎﻓﺘﻪ اﯾﻢ، ﺑﺎ اﯾﻦ آزادی ﭼﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاھﯿﻢ ﺑﮑﻨﯿﻢ؟«
در ھﺮ ﺻﻮرت ﻧﯿﻠﻮﻓﺮ ﺑﯿﻀﺎﯾﯽ در آﻟﻤﺎن و ﭘﺪرش ھﻢ ﺑﻪ زودی در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ آزادیرﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ، و اﺣﺴﺎس آزادی ﮐﻨﻨﺪ، وﻟﯽ ھﻨﻮز ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ آزادی ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪﺑﮑﻨﻨﺪ، وﻟﯽ ﭼﻨﯿﻦ ادﻋﺎﯾﯽ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺧﺼﻮﺻﺎﺧﺎرﺟﯿﺎن ﻏﯿﺮ اروﭘﺎﯾﯽ ﻣﻘﯿﻢ اﯾﻦ ﮐﺸﻮر، ﻧﻈﯿﺮ ﺧﻮد ﻣﻦ، ﺧﯿﻠﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ دارد، و ﻓﺎﺻﻠﻪ درﺣﺪی ﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ادﻋﺎﯾﯽ، ﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﯾﻪ ای ﻣﻨﺴﺠﻢ درﻋﺮﺻۀ ھﻨﺮی و ﻓﺮھﻨﮕﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺮوﮐﺎر ﻧﺪارﯾﻢ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺗﺒﺎﻧﯽ و ﺗﻮﻃﺌﻪ از ﺟﺎﻧﺐاﻓﺮادی ﺳﺮوﮐﺎر دارﯾﻢ – ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﮐﺘﺎب »اﻋﺘﺮﻓﺎت ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر اﻗﺘﺼﺎدی« اﺛﺮ ﺟﺎن ﭘﺮﮐﯿﻨﺰ -ﮐﻪ در ﺧﺪﻣﺖ اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﺟﮫﻨﻤﯽ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری و ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ھﺴﺘﻨﺪ.
ﺑﯽ آن ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ از اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی ﮐﻠﯽ و ﺟﺎﻣﻌﯽ ﺑﺮﺳﯿﻢ، ﺑﻪﻃﺮﯾﻖ اوﻟﯽ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ دو ﻧﮑﺘۀ دﯾﮕﺮ اﺷﺎره ﺧﻮاھﻢ ﮐﺮد. ﻧﺨﺴﺖ، ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﻄۀﻣﻔﺼﻠﯽ و ﻣﺸﺘﺮک »اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« ﺑﺎ »اﻧﺠﻤﻦ ھﻨﺮ در وﻃﻦ« در ﺣﺬف اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺑﻪﻧﻔﻊ اﻗﻠﯿﺖ)ﮐﻪ اﯾﻦ اﻗﻠﯿﺖ ﻧﯿﺰ اﻟﺰاﻣﺎ و اﺟﺒﺎرا و ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻈﺮ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺣﺘﻤﺎ ﻋﻘﯿﻢﺑﺎﺷﺪ…زﯾﺮا اﻣﺮوز در ھﯿﭻ ﯾﮏ از ﮐﺸﻮرھﺎ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﺣﺘﯽﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎده ﺗﺮﯾﻦ آﻧﮫﺎ ﻧﻈﯿﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﮐﺪۀ اﯾﺮان، ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺺ ھﯿﭻ دوﻟﺘﯽﺗﺤﻤﻞ ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ اﺻﯿﻞ را ﻧﺪارد، و ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻨﺮ اﺻﯿﻞ ھﻤﻮاره در ﻣﺒﺎرزات ﻃﺒﻘﺎﺗﯽﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺧﺎرج از ﻣﺒﺎرزات ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺮورﯾﺴﻢ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺳﺮوﮐﺎر ﺧﻮاھﯿﻢداﺷﺖ و ﺣﺪ وﺳﻂ ھﻢ ﻧﺪارﯾﻢ. اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ھﺎی اﯾﺮان ﻧﯿﺰ اﮔﺮ ﭼﻪ دوﻟﺖ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ، وﻟﯽﻣﮑﺎن اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ھﺎی اﯾﺮان در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮرھﻤﺎن ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮﯾﻦﻧﯿﺮوھﺎی ارﺗﺠﺎﻋﯽ و ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر در ﺟﮫﺎن ﻣﺜﻞ اروﭘﺎ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ آﻧﮫﺎ اھﺪاء ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.( وﻟﯽﭼﻨﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﺘﯽ در ﻋﺮﺻۀ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ) و ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻓﺮھﻨﮕﯽ( و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯽ آن ﮐﻪﺧﺸﻮﻧﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد، ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ. در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﺬف »ﺳﻮژه« وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺼۀ آﻧﺎناﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺎ ﺳﺮﮐﻮب و اﺧﺘﻨﺎق و ﺗﺒﻌﯿﺾ ھﻤﺮاه ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﯾﺪ »اﻧﺠﻤﻦھﻨﺮ در ﺗﺒﻌﯿﺪ« واﻗﻌﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ اﻣﻮری آﮔﺎھﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، و ﮐﺎﻣﻼ ھﻢ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ.ﮐﻪ آﮔﺎھﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ
/http://interculturel.blogfa.com
متاسفم! ارسال دیدگاه بسته شده است.