مصاحبه ی مریم رحیمی با نسرین ستوده

1- از نظر خود شما نسرین ستوده کیست؟

البته تبیین و تعریف خود کار بسیار دشواری است . اما نسرین از نظر من بشری است با همان نگرانی ها , ترس ها و اشتباهات دیگر انسان ها . معهذا انسانی است که حریف آرمان خواهی اش نمی شود و با همه ی دشواری ها و نا ملایمات , قادر به سکوت و کتمان بی عدالتی , بی قانونی و استبداد نمی شود , هرچند که از نتیجه ی اجتماعی کارش هراس داشته باشد . اما در هر حال همه ی کنش گران و مسئولان در معرض خطا و اشتباه هستند . اشتباه اصلی آن است که کسی خود را مصون از اشتباه بداند.

2-  زن بودن در حکومت جمهوری اسلامی چه معنی دارد؟

زن بودن در جمهوری اسلامی چه معنی دارد ؟ همان معنی یی که در همه جای دنیا دارد . آیا زن بودن باید در یک کشور معنی خاصی بدهد و در کشور دیگری معنی دیگری ؟ نه , زن بودن در هرکجای دنیا بستگی دارد به برداشتی که زن از خود دارد. آزادی و استقلال زن . و این هر دو مفهوم در هر کجای دنیا با چالش هایی مواجه است و البته هر زنی برای حفظ این ویژگی ها تلاش می کند و درایران هم زنان با همین چالش ها مواجه اند , و البته برای تعریف خود وابسته به تعریف دولتی از زن یا صدور اجازه از دولت نبوده و نیستند .

زنان در ایران وقتی دیدند اجازه ی پوشش خود را ندارند , به تحصیلات عالی و کسب مهارت های بیشتر روی آوردند.به نحوی که پس از گذشت 35 سال از انقلاب ایران , قریب 70 % صندلی های دانشگاه را اشغال کرده اند  و سعی کردند استقلال اقتصادی خود را از طریق کسب مهارت های بیشتر به دست آورند .

در این میان آنان هرگز از چالش در خصوص حق انتخاب پوشش خود دست نکشیدند . آنچه به وضوح در رفتار زنان ایرانی هویدا بود ه است , بد فرمانی از دستورات حکومت بابت موضوعاتی بوده است که به حیطه ی خصوصی زنان مربوط می شده است .

3-  مبارزه زنان برای احقاق حقوقشان ، مبارزه  ی مستقلی ایست یا باید در چهارچوب نبرد برای دموکراسی صورت بگیرد؟

البته مبارزه ی زنان برای حقوق شان مبارزه ی مستقلی است و آن ها طی سال های گذشته مبارزات زیادی را به ثبت رسانده اند که صرفا ویژگیهای زنانه داشته است . خواسته های این مبارزات مربوط به حقوق زنان بوده است , زنان خودشان طراحی و برنامه ریزی کرده اند , سازماندهی کار را خودشان به عهده گرفته اند , و دست آخر هزینه های آن را نیز خودزنان پرداخت کرده اند .

به عنوان مثال , در یک دهه ی گذشته زنان کمپین یک میلیون امضا را راه اندازی و اجرا کردند , در اعتراض به قوانین تبعیض آمیز مقاله نوشتند و راه پیمایی و تجمعاتی را به راه انداختند , تعداد زیادی از آن ها بابت این اقدامات شان مجازات شدند و راهی زندان شدند , ولی دست از اعتراض بر نداشتند .

هرچند باورم بر آن است که مبارزه ی زنان یک مبارزه ی مستقل است , معهذا اگر آن را در چهار چوب نبرد برای دمکراسی تلقی کنیم نیز خدشه ای به هویت آن وارد نکرده ایم , به شرط آن که تلاش زنان را برای حفظ هویت مستقل جنبش زنان به رسمیت بشناسیم .

زنان که تجربه ی انقلاب مشروطه و پس از آن را داشته اند , اکنون بسیار هوشمندانه با طرح مطالبات اختصاصی مربوط به حقوق زنان سعی در حفظ هویت جنبش خویش دارند . تا زمانی که این هشیاری در سطح وسیع زنان وجود داشته باشد , مشارکت درجنبش دمکراسی خواهی هیچ تهدیدی برای جنبش زنان به شمار نمی رود.

در نظر داشته باشید , این زنان نیستند که باید تعهد خود را به جنبش دمکراسی خواهی اعلام کنند , بلکه فغالان جنبش زنان مدام آزادیخواهان را از بابت رعایت حقوق زنان مورد چالش قرار می دهند و اکنون فعالان سیاسی ناگزیر از اعلام مواضع خود در قبال حقوق زنان هستند , و این البته پیروزی بزرگی برای زنان به شمار می رود . زیرا تا همین 20 سال پیش و در آغاز حرکت زنان در ایران , طرح موضوع حقوق زنان با چنان چالشی مواجه بود که کمتر کسی آن را جدی می گرفت .

4-  افق آینده را برای زنان ایران چگونه می بینید ؟ 

قطعا افق آینده ِی حقوق زنان و جنبش دمکراسی خواهی را روشن می بینم . مشروط بر اینکه از افراط گرایی در هر زمینه ای پرهیز شود .در احقاق حقوق بیش از هر چیز صبر و مدارا لازم است .

به یاد داشته باشیم , آبی که در جامعه روان می شود قابل

جمع کردن نیست , اما حفاظت از آن بر عهده ی ماست . 

مریم رحیمی

………………………