کیارستمی جان مایه ی تفکر ایرانی/ شهرام عدیلی پور

shahramadiliooor
4:32 AM (13 hours ago)
to me, shahramadiliooor




کیارستمی جان مایه ی تفکر ایرانی


ما در ایران “روشن فکر ” به معنای واقعی کلمه ، خیلی کم داشته ایم . بیشتر کسانی که به این واژه مشهورند در حقیقت تاریک فکران مدرن هستند که با تنگ نظری ها و کج نگری ها و وابسته بودن به ایدئولوژی های رایج قرن بیستم ، سرنوشت تاریکی برای کشور ما رقم زده اند . این افراد در هر دو طیف مذهبی و لائیک ، فراوان یافت می شوند . افرادی کم مایه ، کم دانش ، پرمدعا ، طلبکار و بدبین به همه چیز که مدام در حال نق زدن و ناله کردن بوده اند . بیشتر روشن فکران دهه های ۴۰ و ۵۰ این گونه بودند اما از این افراد هنوز هم در میان نسل های جدیدتر ، هستند .
عباس کیارستمی اما چهره ی متفاوتی داشت . او ذهنی روشن و درخشان داشت ، حقیقتا دارای بینش بود و به معنای واقعی کلمه ” اندیشمند ” محسوب می شد ، چیزی که در ایران بسیار نادر و انگشت شمار است . جملات کوتاه او که از میان مصاحبه ها و دیالوگ فیلم ها و اشعار ساده و کوتاهش به جا مانده هر کدام درس زندگی و عبارت هایی حکیمانه اند . نگاه او و جهان او شاعرانه است و همه چیز را در پرتو این نگاه لطیف و ظریف شاعرانه تعبیر و واکاوی می کند . محور تفکر و هنر او ، ستایش زندگی است . زندگی ، زندگی و دیگر هیچ . سینمای او هم شاعرانه است . در واقع او با دوربین ، شعر می گوید . به گمان من او جان مایه ی فرهنگ و هنر ناب و اصیل ایرانی در روزگار مدرن است . او ادامه ی حکمت و عرفان ایرانی و ادامه ی بزرگان سخن و شعر و عرفان ماست . می توان تفکر و جهان بینی او را نوعی عرفان مدرن نامید که جوهره ی عرفان ایرانی را گرفته و بی آن که در دامچاله ی مذهب و تصوف گرفتار شود با بیانی مدرن و بسیار ساده راه رهایی را نشان می دهد . نکته ی دیگر این که حرف های ساده ی کیارستمی نو و تازه است . او خودش به این دریافت ها رسیده و به مانند اندیشه های ” روشن فکران ” مورد اشاره ، مقلدانه و قالبی نیست . روشن فکران یاد شده سعی می کنند خلا اندیشه و تفکر خود را با نقل قول های مسلسل وار غول های تفکر و فلسفه ی غرب و نقل مدام نام های بزرگ مانند نیچه ، هگل ، مارکس و … پر کنند و با تکرار عبارت های سنگین و کلمات قلمبه سلمبه ، فضل فروشی کنند و در دل مخاطب هیمنه و بزرگی ساختگی ایجاد کنند . به قول فروغ فرخزاد ، آنان با صورتک ها رخنه ی دیوار خالی شان را می پوشانند . ای کاش در میان متفکران ما ، کسانی مانند کیارستمی و سهراب سپهری زیاد بودند . با هم چند نمونه از واگویه های زیبا و کوتاه کیارستمی را مرور می کنیم :

” شاید هر چه سنم بالاتر می رود کم تر می توانم ببینم ، اما این روزها به عمد کم تر می بینم . آن چه را که می خواهم ببینم ، می بینم و آن چه را که می بینم به مراتب روشن تر از آنی است که در زمان جوانی می دیدم “

” من در تنهایی آدم بهتری هستم . همان طور که درخت در تنهایی درخت تر است . به نظرم آدم در تنهایی ، آدم تر است . می دانم که من در تنهایی دلیلی برای دروغ گفتن ندارم ” .

” چه خوب است پیدا کردن کسی که زورش به بی حوصلگی ما برسد “

” در عمر نه چندان کوتاه و نه چندان بلندم ، ده سالی برف باریده است ”

” هر وقت دلم برای خودم تنگ می شود به سراغ تک درخت ها می روم ”

” قشنگی مرگ به این است که ما چندان باورش نداریم . خیال می کنیم که مرگ مال همسایه است و این عمیقا کمک می کند که زندگی کنیم . به دلیل تجربه چون ما بارها شاهد مرگ دیگران بوده ایم ولی یک بار هم شاهد مرگ خود نبوده ایم ”

” اگه قرار باشه یک روزی من بمیرم و آثارم باقی بمونه من ترجیح می دم که خودم بمونم و آثارم باقی نمونه “


شهرام عدیلی پور
Sent from my Samsung Galaxy smartphone.